1-GİRİŞ
Ceza, suç işleyen kişilerin karşılaşacakları tepkidir, yani kanunun suç işleyen kimseye uygulanmasını öngördüğü müeyyidedir.[1] Cezanın yaptırımı devlet tarafından yerine getirilir. Ceza, devlet ve dolayısıyla toplum düzenin varlığı için gereklidir. Cezalandırmada amaç, suçu önlemektir.
Bu yazıda Vergi Usul Kanunu (VUK) kapsamındaki idari cezaların caydırıcılığı konusuna yer verilmiştir. Vergi cezası, vergi kanunlarının yasakladığı fiilleri yapanların cezalandırılmasını içermektedir.
VUK’daki cezaların caydırıcılığına ilişkin açıklamalara geçmeden önce, aynı Kanundaki idari cezalara ilişkin bilgilere yer verelim.
2-VUK’DA İDARİ CEZA hapis cezası ayrımı
Vergi idari cezaları, kanunda suç olarak belirlenmiş fiiller için yargı kararı olmadan vergi idaresince kesilen cezalardır.
Vergi hapis cezaları, VUK’da sayılan fiillerden suçun saptanıp yaptırım uygulaması ceza mahkemesinin kararını gerektiren kaçakçılık suçlarının gerektirdiği cezalardır.
İdarenin yaptırımı para cezasını, ceza mahkemesinin yaptırımı ise hapis cezasını oluşturmaktadır.
3-VUK’DA İDARİ CEZALAR
VUK ‘da idari cezalar, vergi ziyaı ve usulsüzlük cezaları olarak iki ana ayrıma tabidir.
3.1-Vergi Ziyaı Cezası
VUK’un 344. maddesine göre; mükellefin veya sorumlunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesi yoluyla vergi ziyaına sebebiyet verildiği takdirde, mükellef veya sorumlu hakkında ziyaa uğratılan verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilir.
3.2-Usulsüzlük cezaları
VUK’un 351. maddesinde usulsüzlük, vergi kanunlarının şekle ve usule müteallik hükümlerine riayet edilmemesi olarak tanımlanmıştır.
Usulsüzlük fiilleri iki ana grup halinde düzenlenmiştir. Birinci grup; VUK’un 352. maddesinde sayılanlardan oluşmakta olup uygulamada “Genel Usulsüzlükler” olarak adlandırılmaktadır. Diğerleri ise aynı kanunun 353, 354, 355 ve mükerrer madde 355 de sayılan fiillerden oluşan “ Özel Usulsüzlükler” dir.
Burada genel ve özel usulsüzlük fiillerine ilişkin detaylı açıklamalara yer verilmeyecek olup cezanın ağırlığının bilinmesi bakımında sadece güncel ceza tutarları aşağıya alınmıştır.[2]
| MADDELER – KONULAR | 556 Seri No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (1) (2024) (TL) | ||
| GENEL USULSÜZLÜKLER | |||
| Madde – 352 (Birinci derece usulsüzlükler) | 7524 sayılı Kanun ile 02.08.2024 tarihi itibarıyla(2) | 02.08.2024 tarihi öncesi | |
| – Sermaye şirketleri | 20.000 | 1.100 | |
| – Sermaye şirketi dışında kalan birinci sınıf tüccarlar ve serbest meslek erbabı | 10.000 | 660 | |
| – İkinci sınıf tüccarlar | 5.000 | 330 | |
| – Yukarıdakiler dışında kalıp beyanname usulüyle gelir vergisine tabi olanlar | 3.500 | 150 | |
| – Kazancı basit usulde tespit edilenler | 2.250 | 87 | |
| – Gelir vergisinden muaf esnaf | 1.500 | 40 | |
| Madde – 352 (İkinci derece usulsüzlükler) | 7524 sayılı Kanun ile 02.08.2024 tarihi itibarıyla | 02.08.2024 tarihi öncesi | |
| – Sermaye şirketleri | 10.000 | 580 | |
| – Sermaye şirketi dışında kalan birinci sınıf tüccarlar ve serbest meslek erbabı | 5.000 | 330 | |
| -İkinci sınıf tüccarlar | 3.500 | 150 | |
| – Yukarıdakiler dışında kalıp beyanname usulüyle gelir vergisine tabi olanlar | 2.250 | 87 | |
| – Kazancı basit usulde tespit edilenler | 1.500 | 40 | |
| – Gelir vergisinden muaf esnaf | 1.000 | 23 | |
| ÖZEL USULSÜZLÜKLER | |||
| Madde – 353 | |||
| 1 numaralı bentte yazılı belgeler | 7524 sayılı Kanun ile 02.08.2024 tarihi itibarıyla | 02.08.2024 tarihi öncesi | |
| – Fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu, serbest meslek makbuzu verilmemesi, alınmaması (*) | (Asgari) | 3.400 | |
| 1. Tespit | 10.000 | ||
| 2. Tespit | 20.000 | ||
| 3. Tespit | 30.000 | ||
| 4. Tespit | 40.000 | ||
| 5. Tespit | 50.000 | ||
| 6. ve Sonraki Tespitler | 100.000 | ||
| – Bir takvim yılı içinde her bir belge nev’ine ilişkin olarak kesilecek toplam ceza | 10.000.000 | 1.700.000 | |
| 2 numaralı bentte yazılı belgeler | 7524 sayılı Kanun ile 02.08.2024 tarihi itibarıyla | 02.08.2024 tarihi öncesi | |
| – Perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihaz fişi, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ile Maliye Bakanlığınca düzenleme zorunluluğu getirilen belgelerin düzenlenmemesi, kullanılmaması veya bulundurulmaması | 3.400 | ||
| 1. Tespit | 10.000 | ||
| 2. Tespit | 20.000 | ||
| 3. Tespit | 30.000 | ||
| 4. Tespit | 40.000 | ||
| 5. Tespit | 50.000 | ||
| 6. ve Sonraki Tespitler | 100.000 | ||
| – Her bir belge nev’ine ilişkin olarak her bir tespit için toplam ceza | 1.000.000 | 170.000 | |
| – Her bir belge nevine ilişkin bir takvim yılı içinde kesilecek toplam ceza | 10.000.000 | 1.700.000 | |
| 3 numaralı bent | 7524 sayılı Kanun ile 02.08.2024 tarihi itibarıyla | 02.08.2024 tarihi öncesi | |
| 232’nci maddenin birinci fıkrasının 1 ila 5 numaralı bentlerinde sayılanlar dışında kalan kişilerin fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu, serbest meslek makbuzu, perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihaz fişi ve giriş ve yolcu taşıma biletlerini almaması | 5.000 | ||
| Bir takvim yılı içinde kesilecek toplam ceza | 50.000 | ||
| 4 numaralı bent | |||
| -Hazine ve Maliye Bakanlığınca tutulma ve günü gününe kayıt edilme mecburiyeti getirilen defterlerin; bulundurulmaması, günü gününe kayıt yapılmaması, yetkililere ibraz edilmemesi ile levha bulundurma ve asma mecburiyetine uyulmaması | 1.700 | ||
| 6 numaralı bent | 7524 sayılı Kanun ile 02.08.2024 tarihi itibarıyla | 02.08.2024 tarihi öncesi | |
| Belirlenen muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planına ve mali tablolara ilişkin usul ve esaslar ile muhasebeye yönelik bilgisayar programlarının üretilmesine ilişkin kural ve standartlara uymayanlara | 65.000 | 40.000 | |
| 7 numaralı bent | |||
| Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerce yapılacak işlemlerde kullanılma zorunluluğu getirilen vergi numarasını kullanmaksızın işlem yapanlara | 2.000 | ||
| 8 numaralı bent | |||
| Belge basımı ile ilgili bildirim görevini tamamen veya kısmen yerine getirmeyen matbaa işletmecilerine | 6.600 | ||
| Bu bent uyarınca bir takvim yılı içinde kesilecek toplam özel usulsüzlük cezası | 1.300.000 | ||
| 9 numaralı bent | |||
| 4358 sayılı Kanun uyarınca vergi kimlik numarası kullanma zorunluluğu getirilen kuruluşlardan yaptıkları işlemlere ilişkin bildirimleri, belirlenen standartlarda ve zamanda yerine getirmeyenlere | 8.700 | ||
| 10 numaralı bent | 7524 sayılı Kanun ile 02.08.2024 tarihi itibarıyla | 02.08.2024 tarihi öncesi | |
| 127.maddenin (d) bendi uyarınca Maliye Bakanlığının özel işaretli görevlisinin ikazına rağmen durmayan aracın sahibi adına | 15.000 | T6.600 | |
| 11 numaralı bent | |||
| 11-Tasdik raporu ibraz şartı getirilen mükellef adına | |||
| Alt sınır | 230.000 | ||
| Üst sınır | 2.300.000 | ||
| Madde – 355 | |||
| b) Damga Vergisinde | 7524 sayılı Kanun ile 02.08.2024 tarihi itibarıyla | 02.08.2024 tarihi öncesi | |
| Her bir kağıt için kesilecek özel usulsüzlük cezası | 40 | 14 | |
| Mükerrer Madde – 355 | |||
| Bilgi vermekten çekinenler ile 107/A, mükerrer 242, 256, 257, mükerrer 257 nci madde ve Gelir Vergisi Kanununun 98/A maddesi hükmüne uymayanlar için ceza | 7524 sayılı Kanun ile 02.08.2024 tarihi itibarıyla | 02.08.2024 tarihi öncesi | |
| – I.Sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında | 20.000 | 11.800 | |
| – Il.Sınıf tüccarlar, defter tutan çiftiçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında | 10.000 | 5.800 | |
| – Yukarıdaki bentlerde yazılı bulunanlar dışında kalanlar hakkında | 5.000 | 3.000 | |
| 107/A maddesi uyarınca getirilen zorunluluklara uymayanlar: | |||
| 1- Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında | 6.900 | ||
| 2- İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında | 3.400 | ||
| 3- Yukarıdaki bentlerde yazılı bulunanlar dışında kalanlar hakkında | 1.800 | ||
| 7524 sayılı Kanun ile 02.08.2024 tarihi itibarıyla | 02.08.2024 tarihi öncesi | ||
| Mükerrer 257 nci maddenin birinci fıkrasının (7) numaralı bendi uyarınca getirilen zorunluluklara uymayanlara her bir bildirim için (üst sınır) | 10.000.000 | ||
| Mükerrer 257 nci maddenin birinci fıkrasının (8) ve (10) numaralı bentleri uyarınca getirilen zorunluluklara uymayanlara (üst sınır) | 10.000.000 | 4.400.000 | |
| Tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etme zorunluluğuna uymayanlara bir takvim yılı içinde kesilecek toplam özel usulsüzlük cezası (üst sınır) | 20.000.000 | 8.700.000 | |
| Mal teslimi veya hizmet ifalarına ilişkin tahsilatların, banka ve benzeri finans kurumları, ödeme kuruluşları veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi aracılığıyla başkalarının adı ve/veya hesabı kullanılarak yapılması durumunda, bir takvim yılı içinde kesilecek toplam özel usulsüzlük cezası (üst sınır) | 20.000.000 | ||
| Kredi kartı, banka kartı, ön ödemeli kart, karekod, elektronik cüzdan ve benzeri ödeme araçları kullanılmak suretiyle gerçekleştirilen tahsilatların, kendi mükellefiyeti adına kayıtlı olmayan ödeme sistemleri veya cihazları aracılığıyla yapılması durumunda bir takvim yılı içinde kesilecek toplam öeel usulsüzlük cezası (üst sınır) | 20.000.000 | ||
| Maddenin onikinci fıkrası uyarınca bir takvim yılı içinde kesilecek özel usulsüzlük cezası (üst sınır) | 20.000.000 | ||
| (*) Belgeye yazılması gereken meblağ veya meblağ farkının %10’undan aşağı olmamak üzere kesilecek ceza miktarı. | |||
| (1) 30.12.2023 gün ve 32415 (2. Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 556 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği | |||
| (2) 02.08.2024 tarihli ve 32620 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7524 sayılı Kanun | |||
Yukarıdaki tabloda iki şey dikkat çekmektedir. Birincisi, ceza tutarlarının 02 Ağustos 2024 tarihinden itibaren çok yüksek oranda artırılmış olmasıdır. Oysa ceza tutarları öteden beri her yıl başı itibariyle yeniden değerleme oranında artırılmaktaydı. Ceza tutarları bazı durumlarda yirmi kata yakın artırılırken yıl ortasında artırım yapılmıştır. İkinci olarak özel usulsüzlük cezaları genel usulsüzlüklerdeki cezalara göre çok daha yüksektir. Özel usulsüzlüklerin bazı durumlarında ceza tutarı 20.000.000,00 TL’ye kadar ulaşabilmektedir.
4-CEZADA AMAÇ CAYDIRICILIK
Cezanın suçun karşılığı olan yaptırım olarak tanımlamıştık. Cezanın amacına giriş bölümünde kısaca yer vermiştik. Burada ayrıntılandıralım. Suç karşılığında ceza verileceğini bilmek ve suç işleyenlere ceza verildiğini görmek toplumu suçtan korur.[3]
Vergi idari cezalarında temel esas vergi kaybının önlenmesidir. Suç ve ceza teorisinde ceza, suçun işlenmesi konusunda caydırıcı olması ve dolayısıyla suç önleyici etki meydana getirmesi beklenmektedir. Bu bağlamda vergi cezası ile vergi kaçırma fiilinin işlenmesinin önleneceği amaçlanarak diğer bir deyişle vergi kaybının caydırıcılık yoluyla önlenmesi hedeflenmektedir.
Ceza adalet sisteminin caydırıcı bir etki oluşturabilmesi için cezalara ilişkin üç prensibin hayata geçirilmesi şarttır: Kesinlik, hızlılık ve şiddetlilik. Kesinlik, kanunların herkese eşit bir şekilde uygulanması demektir; kuralların ihlal edilmesi durumunda cezaların herhangi bir istisnaya mahal vermeksizin er ya da geç mutlak suret herkese uygulanmasını ifade eder.
Hızlılık, suçlar meydana geldikten sonra suçluların en kısa sürede yakalanmaları, soruşturma kovuşturma ve muhakeme süreçlerinin tamamlanarak hak ettikleri cezaya çaptırılmaları anlamına gelir.
Şiddetlilik ise cezaların orantılı bir ağırlıkta olmasını ifade eder.[4]
5- VERGİ İDARİ CEZALARININ SUÇ VE CEZA ORANTILIĞI
Vergi cezaları ağırlığı bakımından caydırıcılık taşımamaktadır. Bu yılın Ağustos başında usulsüzlük cezaları çok yüksek tutarlarda artırılmasına karşın vergi ziyanına uygulanan cezanın yetersiz olduğunu düşünmekteyiz. Ayrıca verginin kayba uğratılmasına bağlı ceza ile usule ilişkin ceza arasında da orantısızlık bulunmaktadır. Vergi incelemelerinde belgesiz satışlarda vergi ziyaı üç-beş bin lira iken özel usulsüzlükte beş yüz bin lira (en yüksek ceza haddi-7524 sayılı Kanunun 11’inci maddesiyle 02.08.2024 tarihinden itibaren bu had 10.000.000 TL olmuştur-) ceza uygulandığı görülmektedir. Usule ilişkin ceza esasa ilişkin cezayı kat be kat aşmaktadır. Günümüzdeki bütçe gelir gider dengesi dikkate alındığında; son değişiklikle usulsüzlük cezalarının caydırıcılıktan çok gelir getirmesi amacıyla artırılmış olabileceği düşünülmektedir.
Vergi ziyaında ceza oranı kayba uğratılan verginin bir katıdır. (Kaçakçılık suçları haricinde.)[5] 1,00 TL vergi kaçıran da 1.000.000,00 TL vergi kaçıran da aynı oranda cezalandırılmaktadır. Derecelendirme olmayıp tek bir oran uygulanmaktadır. Suçun ağırlığı oranında ceza da ağırlaştırılmamaktadır. İdari nitelikteki suça ilişkin cezada teklik vardır.
Oysa 1998 yılı öncesinde suçlar derecelendirilmiş sonra da buna bağlı olarak cezalar kademelenmiştir. O tarihlerde, idari ceza olarak sınıflandırılan suçlar, kaçakçılık, ağır kusur ve kusur olarak belirlenmiştir. İdari nitelikli kaçakçılık suçunu oluşturan fiiller objektif olarak sayılmıştır. (Örneğin: Ticari, zirai veya serbest meslek sahiplerinin faaliyetlerini vergi dairesinin bilgisi dışında bırakması fiili gibi .) [6] Ağır kusur, kaçakçılık ile kusur arasında bir ceza olup, belli ölçüleri geçen matrahın beyan dışı bırakılmasında uygulanmaktaydı. Ölçü beyan dışı bırakılan matrah belli tutarı aşmalı ve aynı zamanda eksik beyan edilen bu matrah beyan edilen matrahın yüzde onundan fazla olmalıydı. Kusur, kaçakçılık ve ağır kusur olan durumların dışında bir nedenle vergi ziyaına sebep verilmesi olarak tanımlanmıştı.
Oysa 1998 yılı öncesinde vergi ziyaına kesilmesi öngörülen cezalar; anlaşılacağı üzere kusur, ağır kusur ve kaçakçılık olarak kademeli olarak düzenlenmişti. Kayba uğratılan verginin cezası; Kusurda yüzde elli, ağır kusurda bir kat, kaçakçılıkta ise üç kat olarak uygulanmaktaydı.
Anlaşılacağı üzere 1998 yılı öncesinde; gerek idari suçlarda gerekse bunların cezalarında kademelendirme olup suçun niteliğine göre cezada ağırlaştırma vardır
.
6-UYGULAMADA VERGİ İDARİ CEZALARININ CAYDIRICILIĞI
6.1- CEZALARDA İNDİRİM
6.1.1-VUK 376 KAPSAMINDA
VUK’un 376. maddesinde; yukarıda sayılan idari cezaların tamamında şartların sağlanması durumunda indirim uygulanmaktadır. Vergi ve cezasının dava edilmemesi ile ziya uğratılan verginin ve indirimden arta kalan vergi cezalarının vadesinde veya teminat gösterilmesi halinde vadesinin bitmesinden itibaren üç ay içinde ödenmesi şartıyla cezadan indirim yapılmaktadır. İndirilecek ceza tutarı da kesilen cezaların yarısıdır. Diğer bir ifadeyle uygulanacak ceza tutarı da vergi ziayının yarısı olmaktadır.
Tarhiyat öncesi uzlaşma kapsamına girmeyen usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarında ( 2024 yılı için 23.000,00 TL ) yukarıda belirtilen indirim oranı yüzde elli oranında artırılarak uygulanmaktadır. Dolayısıyla bu cezalarda indirim oranı %75’dir.
6.1.2-UZLAŞMA KAPSAMINDA
VUK’un ek 1 ve ek 11. maddeleri kapsamında; belli bir tutarın üzerinde olan usulsüzlük ve özel usulsüzlük (2024 yılı için 23.00,00 TL üzeri) cezaları ile aynı Kanunun 359. madde kapsamı dışında kesilen cezalar için uzlaşma talep edebileceklerdir. 02.08.2004 tarihinden önce ikmalen, re’sen veya idarece tar edilen vergilerde de de uzlaşma yer almaktaydı. Yine bu tarihten önce uzlaşılan cezalar üzerine ilave %25 oranında indirim mümkündü.
Uygulamada tarhiyat öncesi komisyonlarında sahte belge kullanımına bağlı cezalarda genelde %75 oranında indirim uygulanmaktadır. Sahte belge kullanımına bağlı olamayan[7] cezalarda aynı komisyonlarca genelde %80 oranında indirim yapılmaktadır.
Genelleme yapacak olursak 100,00 TL vergi kaybına yol açan mükellef sadece 20,00 TL ceza ödemiş olmaktadır. Bir başka ifadeyle kaçırılan verginin bir katı olarak kanunda yer alan cezanın sadece beşte biri kadar tutar ödemekle cezalandırılmış olunmaktadır.
7-VERGİ CEZALARI ADİL OLMALI
İdari vergi cezalarının caydırıcı olmadığını, dahası adil olmadığını düşünmekteyiz. Yukarıda değindiğimiz cezanın caydırıcı olması için gerekli ilkelerden olan cezada kesinlik bulunmamaktadır. Vergi afları ile kuralları ihlal edenler cezasız kalmaktadır. Yine yukarıda belirtilen cezada şiddetlilik ilkesi de vergi cezaları sistemimizde yer almamaktadır. İşlenen suçla bu suçun ağırlığı ile uygulanan ceza orantılı bir ağırlıkta değildir.[8] 1.000,00 TL vergi kaçıran da 10.000.000,00 TL vergi kaçıran da aynı ağırlıkta cezaya muhatap olmaktadır. Dahası kayıt dışı faaliyette bulunan birisi ile kayıtlı çalışan mükellef aynı oranda cezalandırılmaktadır. Kayıt dışı kalarak vergi kaybına yol açma durumunun kayıtlı olma durumuna göre daha fazla cezalandırılması beklenir. Adil olanı, az kaçıran az, çok kaçıran çok cezalandırılmalıdır. Cezada adalet bunu gerektirir.
8-SONUÇ
Ödenen vergilerin ve vergi cezalarının nerelere harcandığının halk tarafından şeffaf olarak izlenememesi, kamu harcamalarında israfın önlenememesi, sıklıkla ve düzenli olarak vergi afları getirilmesi, vatandaşların ödedikleri vergilerin karşılığında, eğitim, sağlık, güvenlik, ulaşım gibi toplum halinde yaşamanın getirdiği zorunlu ihtiyaç alanlarında kaliteli kamu hizmeti alamaması; söz konusu bu alanlarda kontrolsüz ve sorun doğuran özelleştirmelerin yapılması[9], cezanın caydırıcı olmaması vergiye mükellefin bakışını olumsuz etkilemektedir.
İdari vergi ziya cezasının caydırıcı olmaması cezayı etkisiz kılmaktadır.
Etkisiz ceza ;
- Öncelikle kamunun vergi gelirini düşürüyor,
- Hukuk devletine inancı zayıflatıyor,
- Kayıt dışını cazip hale getiriyor,
- Vergi kaçıranın yanına kâr kaldığı durumunu pekiştiriyor,
- Vergi kaçırmayanlar bakımından kamu vicdanını yaralıyor,
- Denetimin etkinliğini azaltıyor,
- Vergiye uyumu azaltıyor.
İdari vergi ziyaına ilişkin ceza sistemimiz ve ceza uygulamalarımız mükellefleri vergi kaçırmama yönünden caydırmak yerine vergi kaçırmaya cesaretlendiriyor mu? Bu ceza sistemimiz ve ceza uygulamalarımız caydırıcı mı yoksa aksine tahrik edici mi?
[1] https://sozluk.adalet.gov.tr/ceza
[2] gib.gov.tr
[3] Prof.Dr. CENTEL, Nur Cezanın Amacı ve Belirlenmesi
[4] Dolu, Osman, Hasan Büker, ve Şener Uludağ. “Türk Ceza Adalet Sisteminin Caydırıcılık Kapasitesine İlişkin Eleştirel Bir Değerlendirme”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 61, sy. 1 (Mart 2012): 69-106. https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000001651.
[5] Kaçakçılık suçu adli nitelikte bir suçtur. Yazının girişinde belirtiğimiz üzere adli suç makalenin konusu dışında tutulmuştur.
[6] O tarihlerde kayıt dışı ticaret yapmak üç kat cezalandırılırken günümüzde sadece bir kat ceza uygulanmaktadır. Uzlaşma veya VUK md. 376 İndirimi ile bu ceza en fazla vergi kaybının yarısı kadar olmaktadır.
[7] Sahte belde düzenlenmesi ve VUK 359. maddesinde sayılan durumlarda oluşan vergi ziyaı cezaları uzlaşma kapsamı dışındadır.
[8] 1998 yılı öncesinde vergi ceza sistemimizde kademeli ceza bulunmaktaydı. Cezalar suçla orantılı bir ağırlık taşımaktaydı.
[9] KAPUSUZOĞLU, Tuncay; https://www.vergiplatformu.com/2024/10/30/kartla-mi-odeyeceksin-nakit-mi-odeyeceksin-acmazinda-halktan-sopayla-vergi-sistemini-kontrol-etmesi-beklenebilir-mi/